ابوسعید ابوالخیر

ابوسعید ابوالخیر یکی از بزرگ‌ترین و خوش‌مشرب‌ترین عارفان ایران است. او در نزدیک عشق‌آباد در شهر کوچک میهنه در اول محرم 357هـ.ق. به دنیا آمد. در همان شهر زادگاه خود در سال 340 در سن 83 سالگی از دنیا رفت. این شهر در دل خراسان بود. بسیاری در اثر سخنان سوزناک این عارف وارسته به راه راست هدایت شدند. او بر ضمیرمردم آگاه بود و بر قلب آن‌ها اشراق داشت. او در فقر و بی‌نیازی از دنیا سختی‌ها را با دل و جان پذیرا بود. با سخنان او در هر جا و مکانی دل‌ها خشنود می‌شد.

نام: ابوسعید فضل‌الله بن احمد بن محمد بن ابراهیم میهنی

متخلص: ابوسعید ابوالخیر

لقب: شیخ ابوسعید ابوالخیر

آثار: رباعیات، ابیات پراکنده

مقبره: مهنه «ترکمنستان»

پدرش سلطان محمود غزنوی را بسیار دوست داشت. تمام خانه‌اش را به‌صورت محمود نگاشته بود. امّا خانه‌ی ابوسعید از کلمه‌ی الله پر بود. زیرا او سلطان خود را محمود نمی‌دانست. ابوالقاسم گرکانی ابوسعید را سفارش می‌کند که در خلوت خود را این شعر را بگوید:

من بی تو دمی قرار نتوانم کرد

احسان ترا شمار نتوانم کرد

گر بر تن من زبان شود هر مویی

یک شکر تو از هزار نتوانم کرد

امروز این شهر در خاک ترکمنستان قرار دارد. پدرش در آن شهر عطاری می‌کرد. او در همین شهر دانش ابتدایی خود را آموخت و برای تکمیل دانش زمان, به مرو می‌رفت. او ده سال در مرو بود. در برگشت به میهنه حدود 7 سال در ریاضت به سر برد. همسایگان او هم تحت تأثیر قرار گرفتند و از باده‌گساری دست شستند. او با ابوعلی سینا هم دیداری داشته است. او همه‌ی ادیان را با هم برابر می‌دانست. به حق پیشرو عطار, سنایی و مولوی بود. حتی عمر خیام هم در سرودن رباعی از او پیروی کرده است. او درمیان صوفیه‌ی ایران جایگان بلندی دارد. ایرانیان به او لقب سلطان داده‌اند. او جزو هفت نفری است که لقب سلطان گرفته‌اند. امام علی بن موسی‌الرضا, بایزید بسطامی, ابراهیم ادهم, جنید بغدادی, محمود غزنوی, ابوسعید ابوالخیر و سنجر سلجوقی که به سلاطین سبعه مشهورند.

آرامگاه ابوسید ابوالخیر – شهر مهنه, ترکمنستان – منبع تصویر: ویکی پدیا

او 5 پسر به نام‌های ابوطاهر سعید, ابوالوفا مظفر, ابوالعلا ناصر, ابوعلی المطهر و ابوالبقا داشت. ابوطاهر در سال 440 در هنگام در گذشت پدرش صاحب 3 فرزند بود. ابوسعید دختری داشت که همسر ابوالفرج فضل بن احمد عامری بود. ابوالفتوح مسعود بن فضل نوه‌ی دختری ابوسعید بود. ابوبکر طاهر از بازماندگان ابوسعید با خاقانی در سال 595 هـ.ف. دوست بوده است که خاقانی می‌گوید:

یاریست مرا درین کهن دیر

از تخمه‌ی بوسعید بوالخیر

طبعش همه مکرمات بی مکر

صدیق سخن رشید ابوبکر

طاهر به صف چون گوهر خویش

عالی به نسب چو اختر خویش

دانم که بدین سه بیت فاخر

بر هر دو جهان شوم مفاخر

بخشی از معرفی شاعر آسمانی «حافظ»:

حافظ صدای سخن عشق در زبان فارسی است. او به لسان‌الغیب مشهور است. از محبوب‌ترین چهره‎های ادب‌پرور ایران است. یکی از هنرهای خواجه حافظ شیرازی زیبایی بیان اوست. شعر او هر زمان تازگی ویژه‌ای دارد. کلمات ساده و قشنگ حافظ به همراه آواز و آهنگ زیبا شنیدنی و قابل درک است.

مطالعه ی بیشتر: مطالعه